Zima to zazwyczaj czas dokarmiania zwierząt. Warto jednak przed wykonaniem tych czynności zapoznać się z kilkoma kluczowymi zasadami.

Po pierwsze – prawo

Kwestię dokarmiania zwierzyny reguluje art. 13 ustawy prawa łowieckiego z dnia 13 października 1995 r. (z późn. zm.), który stanowi:

Art. 13. Dokarmianie zwierzyny przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich

Dzierżawcy i zarządcy obwodów łowieckich mogą dokarmiać zwierzynę, po uzgodnieniu miejsca wykładania karmy z właścicielem, posiadaczem lub zarządcą gruntu, jeżeli działanie to nie stwarza zagrożenia epizootycznego.

Po drugie – praktyka

Obowiązujące przepisy prawa nie zabraniają dokarmiania zwierzyny przez osoby indywidualne. Jednak przed wyłożeniem karmy warto zasięgnąć fachowej porady u leśniczego lub upoważnionego przedstawiciela koła. W pierwszej kolejności należy zapytać, czy zachodzi potrzeba dokarmiania zwierzyny leśnej lub polnej. Jeżeli fachowcy uznają, że owszem, istnieje przesłanka ku temu, by wyłożyć karmę zwierzynie, to z pewnością doradzą jaki rodzaj karmy będzie odpowiedni oraz wskażą miejsce jej wyłożenia. Brak karmy w paśniku nie oznacza zaniedbania myśliwych, wręcz odwrotnie, może wskazywać, że w danym miejscu i czasie nie ma potrzeby jej wykładania.

Wszystko jednak posiada swoje zalety i wady, co ma również swoje odzwierciedlenie w dokarmianiu zwierząt.

Zaletami są:

1. Zwiększenie przeżywalności zwierząt.

2. Zmniejszenie ilości szkód w uprawach i młodnikach, dzięki rozproszeniu zwierzyny po całym lesie (dotyczy głównie jeleniowatych).

3. Płody u samic, a poroża u samców zwierzyny płowej przez cały okres zimowy lepiej się rozwijają.

4. Zmuszamy zwierzynę do ruchu i migracji.

5. Poprawiamy pośrednio, kondycję i stan zdrowotny zwierzyny.

Wady to:

1. Zwiększone zagrożenie epizootyczne oraz zachorowalność ze strony chorób wirusowych i bakteryjnych (gromadzenie się zwierzyny w punktach dokarmiania).

2. Lokalne przegęszczenia, co w pewnych przypadkach, może zwiększać szkody w uprawach i młodnikach, w których po spożyciu pokarmu, zwierzyna odpoczywa.

3. Większe zagrożenie ze strony drapieżników (np. zdziczałe psy, a w przypadku kuropatw również koty, lisy i drapieżniki latające). W przypadku ptaków, karmę należy wykładać w miejscach utrudniających drapieżnikom dostęp do nich.

4. Płody u samic, a poroże u samców zwierzyny płowej z powodu okresowej niedostępności pokarmu naturalnego, gorzej się rozwijają.

5. Uzależnianie zwierzyny od miejsc wykładania karmy, co prowadzi do mniejszej migracji i może wpłynąć na pogorszenie się jej kondycji i stanu zdrowotnego.

Rodzaje karmy

Stosujemy trzy podstawowe rodzaje karmy:

1. Karma objętościowa sucha np. siano, zawiera niewiele wody i jest mało energetyczna.

2. Karma objętościowa soczysta np. marchew, jarmuż, buraki, kiszonki. Jest bardziej energetyczna od karmy objętościowej suchej, ale mniej od karmy objętościowej treściwej. Zawiera dużo wody, co jest ważne podczas zamarzniętej wody lub jej braku.

3. Karma objętościowa treściwa - jest najbardziej energetyczną karmą spośród wyżej wymienionych, ale zawiera niewiele wody.

4. Sól kamienna jako suplement, zawiera dużo minerałów, mikroelementów oraz niezbędnych pierwiastków biogennych.

Zaplanowana ilość karmy do wyłożenia w bieżącym roku przez koła łowieckie to:

1. objętościowa sucha: 19 ton,

2. objętościowa soczysta: 236 ton,

3. treściwa: 52 tony,

4. sól 7,5 tony.

    Podczas dokarmiania zwierzyny ważne jest to, aby karma była przez cały czas świeża, a miejsca jej wyłożenia zaopatrzone we wszystkie wyżej wymienione jej rodzaje. Taki sposób postępowania zmniejsza zarówno ryzyko wystąpienia chorób układu pokarmowego u zwierząt, jak i rozprasza ryzyko szkód w uprawach i młodnikach. Należy pamiętać, że w żadnym wypadku nie możemy dokarmiać zwierzyny resztkami żywności spożywanej przez ludzi.

Zwierzynę leśną dokarmiamy w zimie, zazwyczaj podczas braku dostępności pokarmu naturalnego jak: runo leśne, trawy, owoce, nasiona drzew i krzewów oraz wody.

    W lasach Nadleśnictwa Głogów zgromadzonych jest łącznie około 140 paśników i 390 lizawek. Jednocześnie myśliwi uprawiają łącznie 24,1 ha łąk śródleśnych i przyleśnych. Ich celem jest rozproszenie zwierzyny po całym kompleksie leśnym i zmniejszenie rozmiaru szkód w okresie wiosenno – jesiennym. Ponadto myśliwi uprawiają karmę na specjalnych powierzchniach od 0,25 do 0,50 ha, zwanych poletkami łowieckimi. Powierzchnie te zajmują w sumie 17,99 ha.

    W okresie od wiosny do jesieni, myśliwi zaplanowali w bieżącym roku do utrzymania 6 kilometrów pasów zaporowych o łącznej liczbie 35 szt. Posłużą one zatrzymaniu zwierzyny w lesie i zmniejszeniu szkód w rolnictwie.

Tekst i fotografia: Marek Świąder